RB Leipzig: hoe het speeltje van een frisdrankengigant titelkandidaat werd

Vorig jaar in tweede klasse, nu aan kop van de Bundesliga naast het grote Bayern München, het verhaal van RB Leipzig leest als een sprookje. Al is het volgens sommigen een kunstmatig sprookje.

Met 7500 RB-fans zijn ze vanavond in München, waar de kampioen/leider in de Bundesliga het opneemt tegen zijn onverwachte medeleider, Rasen Ball Leipzig, vorig jaar nog in tweede klasse. Als Leipzig wint, heeft trainer Ralph Hasenhüttl opnieuw uitzicht op deelname aan de Champions League, precies 20 jaar nadat hij al eens van het kampioenenbal proefde, toen als spits van SK Lierse.

Ooit voorspelde de vrouw van de voormalige Oostenrijkse international (die voor hij bij Lierse speelde ook voor KV Mechelen voetbalde) die nooit een topspits was dat hij het verder zou schoppen als trainer dan als speler. Dat schijnt te lukken. De voorbije jaren liet hij zich opmerken toen hij met het bescheiden Ingolstadt eerst de promotie afdwong naar de Bundesliga en vervolgens ook de ploeg nog eens veilig parkeerde in de hoogste afdeling.

Met die prestaties trok hij de aandacht van Ralf Ragnick, sportief directeur van RB Leipzig. Hij probeerde de Oostenrijker anderhalf jaar geleden al eens te polsen als trainer, maar kreeg hem toen niet weg. Deze zomer lukte dat wel. Hasenhüttl speelt het voetbal dat Ragnick bij alle teams van RB Leipzig oplegt, gebaseerd op de snelle omschakeling en het hoog druk zetten.

Plaatselijke gloriën

De enthousiaste beleving maakt dat het stadion van Leipzig zowat bij elke wedstrijd vol loopt, zoals Sport/Voetbalmagazine tijdens een reportage voor het huidige nummer afgelopen weekend tegen Hertha BSC kon vaststellen. Van een plastieken sfeer was geen sprake.

Dat is nog de grootste verrassing, want toen met de steun van het concern Red Bull in 2006 een volledig nieuwe club werd gesticht, wist men niet of daar iemand zat op te wachten. Leipzig had al twee grote clubs, al waren dat intussen vergane grootheden die in de DDR-dagen grote successen haalde: Lokomotive Leipzig als Europabekerfinalist tegen Ajax (in 1987) en Chemie Leipzig als voormalig DDR-landskampioen. Na de Wende speelde Lokomotive onder de naam VfB Leipzig één seizoen in de Bundesliga, maar daarna tuimelden beide clubs naar beneden en volgden de faillissementen mekaar op. Nu voetballen beide clubs in hun oorspronkelijke bescheiden en vervallen stadionnetjes in vierde (Lokomitive) en vijfde (Chemie) afdeling.

Leipzig haalde het van Düsseldorf en Mallorca om een aantal redenen: het had een nieuw, modern, zo goed als leegstaand stadion (het Zentralstadion, in 2006 gerenoveerd omwille van het WK in Duitsland, maar zonder bespeler van hoog niveau), er was door het ver terugvallen van de plaatselijke gloriën geen concurrentie, en Leipzig is met 500.000 inwoners de tiende stad in Duitsland, met een voetbalhistorie (de Duitse voetbalbond werd er gesticht, de allereerste Duitse voetbalkampioen kwam van hier).

Doorstart

In de rest van Duitsland stuitte het project van Red Bull op veel tegenkanting. Men vond het kunstmatig, in strijd met de geest waarin het voetbal in de Bundesliga gerund wordt, met homemade clubs, wars van buitenlandse invloeden. Niet voor niets verbiedt het reglement dat voetbalverenigingen overgenomen worden door vreemde investeerders. Minstens 51% van de aandelen moeten in handen zijn van lokale mensen, die al minstens 20 jaar in de eigen omgeving hebben vertoefd. Daarom moest Red Bull zijn toevlucht nemen tot een kunstgreep. Met stilzwijgende toestemming van de voetbalfederatie ‘leende’ het de licentie van een vijfdeklasser voor twee jaar, waardoor het een doorstart kon nemen in de vijfde afdeling.

Het gevolg was dat vooral in tweede klasse de spelers van Leipzig bij uitwedstrijden beschimpt en bekogeld werden met slogans en projectielen, en dat ze bijna alle uitmatchen in een vijandige omgeving afwerkten, terwijl de meeste thuiswedstrijden door de bezoekende fans geboycot werden.

Toen het in 2012 Ralf Ragnick haalde om het sportief beleid uit te tekenen, voorspelde die meteen dat het stadion binnen enkele jaren te klein zou zijn. Daar werd toen eens om gegrinnikt, met een toenmalige gemiddelde opkomst van 7400 kijkers. Maar vandaag loopt Leipzig en omgeving storm, met 20.000 abonnees, en slechts één wedstrijd in de Bundesliga die niet helemaal uitverkocht was omdat de fans van FC Augsburg de match bij de ‘plastieken’ club boycotte.

‘Gesticht door mijnwerkers’

Als reactie op de afwijzende houding van een deel van Duitsland schaarden Leipzig en omgeving zich de afgelopen twee jaar massaal achter het nieuwe project. De voetballiefhebbers waren het beu om alleen een cultuur van verliezen te cultiveren, wat bij de voormalige grootheden gebeurt. Men wilde opnieuw meespelen en winnen, en dat lukt met de nieuwe club, die ook nog eens enthousiast voetbal produceert, gebracht door jong en hongerig talent. Met een gemiddelde van iets meer dan 23 jaar heeft RB Leipzig het jongste team uit de Bundesliga.

Een tweede pluspunt is de sfeer rond de wedstrijden. De fans uit de vroegere DDR-waren het zat om altijd opgescheept te zitten met rellen en uitingen van politiek radicalisme in en rond de stadions. Naar de thuiswedstrijden van RB Leipzig kan je in alle rust gaan met vrouw en kinderen. RB mikt op families en bant elke vorm van agressie, tot voetzoekers en vuurwerk toe. Daardoor bruist het Zentralstadion, dat met zijn 44.000 plaatsen nu al te klein is.

Stilaan groeit ook in de rest van Duitsland enige sympathie voor de club die op dit moment als enige in staat lijkt om het de grootmacht Bayern München het vuur aan de schenen te leggen. Bovendien vindt men het gedrag van een aantal andere clubs hypocriet. Schalke liet zijn spelers op het veld lopen achter een groot spandoek met de tekst ‘gesticht door mijnwerkers’, maar wordt wel flink gesponsord door Gazprom, de Russische gasleverancier.

Een Oost-Duits schrijver verwoordde het als volgt: ‘Altijd heeft men ons de laatste 20 jaar vanuit het westen verweten dat we niet snappen hoe dat werkt, kapitalisme. Nu we het eindelijk gesnapt hebben en hier ook een voorbeeld hebben van hoe dat systeem ons beter maakt dan de concurrentie, is het weer niet goed.’

Als RB Leipzig de lijn doortrekt, is dat het bewijs dat ook in een traditiesport als het voetbal succes maakbaar is mits de juiste aanpak. Dat in een behoudsgezinde wereld een fonkelnieuw project genoeg enthousiasme kan opwekken, zet ook elders mensen aan het denken.