Alles wat u moeten weten over het Eurostadion

© BELGA
Peter t'Kint
Peter t'Kint Redacteur bij Sport/Voetbalmagazine

Wie werkt wie tegen in de zaak rond het Eurostadion, en waarom? Duiding bij een heikel dossier.

Wat is er mis met het huidige Koning Boudewijnstadion?

Het Heizelstadion dateert van 1930 en werd, na het drama tijdens de Europacup I-finale tussen Juventus en Liverpool op 29 mei 1985, herbouwd. Daarna werd het herdoopt tot Koning Boudewijnstadion en gebruikt voor EURO 2000. De nieuwe voorgevel is een ontwerp van Bob Van Reeth, die het eenvoudig hield… bij gebrek aan tijd. Dat was een gemiste kans, daarover was iedereen het snel eens. In theorie zou de bereikbaarheid goed moeten zijn: er zijn twee metrohaltes, de tram stopt er en de Ring en Parking C liggen vlakbij. Alleen is de structuur van die parking nu zo dat de Ring zo’n 4200 wagens per uur kan aanleveren, maar de toegangswegen tot de parking slechts 1500 wagens per uur kunnen verwerken. Gevolg: filevorming op de snelweg. Dat is vervelend, ook voor de diverse salons en concerten in het stadion of in Paleis 12, een zaal voor 17.000 man. Ook de hospitality is een ramp: bij evenementen moeten er buiten op de parkings tenten worden gebouwd. Het stadion voldoet ook niet meer aan de UEFA-normen. De afstand tussen twee rijen zitjes is te klein, en door de atletiekpiste is de afstand tussen de zitjes en het veld te groot. Erger nog, de structuur is onderhevig aan zware slijtage. Water en roest tasten het dakgebinte aan.

Waarom dat stadion niet verbouwen?

Omdat er een aantal structurele gebreken zijn. De boel helemaal afbreken en een nieuw stadion bouwen op dezelfde plaats is in theorie de enige oplossing. Alleen: bij gebrek aan ruimte kan dat nooit een rendabel stadion worden, omdat het nooit aan de normen van UEFA kan beantwoorden, zeker niet voor het EK 2020, waar Brussel één van de dertien kandidaat-gastheren is. Onder meer de afstand, maar vooral het gebrek aan ruimte voor hospitality (minimaal 13.500 vierkante meter voor vips en een commerciële ruimte van 3000 vierkante meter) is een bezwaar. Zonder overheidssteun kan dit niet worden gebouwd en die is er niet. Bovendien hebben de stad Brussel en het Brusselse gewest andere plannen in de vorm van het NEO-project.

Wat heeft NEO hiermee te maken?

NEO is de samenwerking tussen privé en overheid. Het project impliceert de bouw van een totaal nieuwe wijk op de site in de schaduw van het Atomium. NEO 1 is de eerste fase, die relatief snel – over twee à drie jaar – van start moet gaan aan de Houba de Strooperlaan, de boulevard die langs het Koning Boudewijnstadion loopt. Op de plaats waar vips en media nu parkeren, zou er een groot shopping- en belevingscomplex komen. Het cinemacomplex van Kinepolis en Mini Europa wordt in de plannen geïntegreerd. Niet Océade, zwembaden zijn eerder last dan winstgevend.

NEO 2 komt aan de andere kant van het Koning Boudewijnstadion en bestaat uit een congreszaal voor 5000 man en een hotel. Die twee projecten zijn toegewezen en doorlopen een vergunningsfase. Wat nog niet is toegewezen, is NEO 3, op de plaats van het Koning Boudewijnstadion. NEO 3 voorziet woningen en scholen. Verdwijnt alle sport? Neen. Sportclub Primerose blijft, er komen multifunctionele sportvelden en atletiekclub Excelsior krijgt er een piste met acht banen. De beslissing om het Koning Boudewijnstadion neer te halen is formeel nog niet definitief genomen, maar ligt op tafel. Binnen dit en vijf jaar wordt ze actueel. Als er dan geen Eurostadion staat, heeft Brussel geen grote voetbaltempel meer.

Waar moet dat Eurostadion dan komen?

Op Parking C dus, wat nu een immense kiezelvlakte is. In de plannen van bouwheer Ghelamco wordt Parking C ontwikkeld tot een nieuwe site, met een grote ondergrondse parking voor 10.000 wagens met gescheiden toegangen voor West en Noord, zodat er 6000 auto’s per uur kunnen worden verwerkt. Verder: een voetbalstadion, een park van 17 hectare, een ontspanningsruimte en een grote innovatiecampus. Er is kantoorruimte, maar geen winkels noch woningen. Die laatste mogen in theorie, de winkels niet. De parking moet een park and ride worden, uitgebaat in samenwerking met de Brusselse overheid die voor de ontsluiting met de tram zorgt, de rest is privé. Ghelamco bouwt een metrohalte in de grond, maar de lijn wordt voorlopig niet doorgetrokken. Het Ieperse bedrijf kreeg het gebied in erfpacht voor 99 jaar, op voorwaarde dat er een stadion komt waarin wedstrijden voor het EK 2020 kunnen worden georganiseerd én een akkoord met een voetbalclub/huurder. Door die laatste voorwaarde zit Anderlecht in een sterke onderhandelingspositie.

Heeft de KBVB zich tot iets geëngageerd?

Eurostadion
Eurostadion© Belga Image

Neen. Tenzij dit: de KBVB zit in het Belgische organisatiecomité van Euro 2020 en is zo betrokken partij. Nieuwe stadions zitten wel in de strategie. Toen Steven Martens in januari 2011 zijn intrede als CEO deed, lanceerde hij een plan om tegen 2020 vijf stadions te ontwikkelen, waarvan 1 multifunctioneel nationaal stadion. Op 3 oktober 2013 herbevestigde het Uitvoerend Comité van de KBVB die strategische doelstelling. Lid van dat hoogste bondsorgaan op dat moment: Bart Verhaeghe, die al van in den beginne tegenstander van dat nationaal stadion is, later gesteund door Roland Duchâtelet (Standard).

Onder impuls van de voorzitter van Club, inmiddels ondervoorzitter van de KBVB, trekt de Pro League zich al snel terug. De KBVB, waar Steven Martens in februari 2015 verdween, weigert zich ook te engageren met haar nationale ploeg. Geen nieuwe strategie dus. Ook vandaag is er geen exclusief contract met de stad Brussel omtrent het Koning Boudewijnstadion als vaste thuisbasis. De nationale ploeg kan elders spelen, zoals ze dat in het recente verleden vriendschappelijk al deed in Genk (tegen Luxemburg), op Sclessin (tegen Australië) en in Brugge (tegen Slovakije). Alleen viel dan telkens de publieke opkomst tegen, ongeveer 20.000 in Brugge, net geen 17.000 in Luik. Bij de bond leeft het gevoel dat de fan Brussel en zijn centrale ligging verkiest. Als het nieuwe Eurostadion er staat, met zijn 60.000 plaatsen en 86.000 vierkante meter hospitality, zouden ze zot zijn om daar geen interlands te spelen. De kas moet kloppen.

Bart Verhaeghe, wiens Uplace op de achtergrond ook een directe concurrent is voor NEO, lijkt met zijn wens om te reizen bij gebrek aan valabel alternatief alleen te staan. Hoe dan ook: voor het rentabiliseren van het stadion is zo’n nationale ploeg van minder groot belang dan een club. De voorbije zes jaar speelden de Rode Duivels gemiddeld drie officiële en drie vriendschappelijke thuiswedstrijden per seizoen. Anderlecht werkt per jaar gemiddeld 30 thuiswedstrijden af.

Heeft Anderlecht zich tot iets geëngageerd?

Alles wat u moeten weten over het Eurostadion
© Ghelamco

Ja. Op 28 oktober 2015 tekende het een beginselakkoord. Zoals gezegd: door aan de toekenning van de erfpacht het lot te verbinden van een club, wrong het Brusselse gewest Ghelamco, uit een wedstrijd gekomen als preferred bidder en zo aangewezen op 19 maart 2015, in een lastige onderhandelingspositie. Het was zoals in het tv-format Blind getrouwd: Ghelamco huwde Anderlecht, maar beide moesten elkaar vervolgens leren kennen. De bruidegom had de nodige moeite om met zijn bruid tot een samenlevingsakkoord te komen, ook omdat die liever haar minnaar Denys het stadion had zien bouwen.

Tussen 19 maart en 28 oktober 2015, dag waarop Anderlecht na een moeilijke raad van bestuur dat beginselakkoord van samenwerking tekende, verliepen zeven maanden van moeizame onderhandelingen. In se waren de twee partijen het maar over drie punten eens: huurprijs (door de club voor de drie bouwkandidaten aanvankelijk op 9,7 miljoen euro voorgesteld, maar later naar beneden onderhandeld tegenover Ghelamco), de looptijd van het contract (30 jaar), en de grootte van het stadion: 60.000 plaatsen. Al het andere leidde tot discussie op discussie. Alles werd onderhandeld: prijs, uitbreiding, inrichtingsbudget, parking, groot onderhoud, vervangingsinvesteringen, klein onderhoud, catering, comform houden naar UEFA-normen, merchandising, gebruik buitengevel, oplossing capaciteitsreductie stadion (Anderlecht wil voor normale competitiewedstrijden slechts 45.000 plaatsen, zodat er naar het model van Stockholm doeken komen om lege tribunes af te schermen), ICT, schoonmaak, verbruik nutsvoorzieningen, hospitality, schadevergoedingsmechanisme, enzovoort.

Bijlage 2 van het beginselakkoord bevat een boek waarin van zaal tot zaal alles in detail wordt beschreven. Omdat ook op 28 oktober nog niet alles was uitgepraat, werden nog een aantal te onderhandelen punten opgenomen. En het zinnetje: beide partijen zullen rekening houden met de opmerkingen van de andere.

Kan Anderlecht onder dat akkoord uit?

Vrijdag liet de club in een communiqué weten dat ze onder de huidige voorwaarden niet verhuist. Omdat, zo hoor je off the record (officieel onthouden ze zich van elke commentaar), ze onvoldoende worden gehoord door de bouwheer en op de bouwaanvraag heel andere dingen zagen dan wat werd afgesproken. Er is in hun ogen iets mis met dat laatste zinnetje: ‘rekening houden met de opmerkingen van de andere’. Wie de voorbije maanden de uitgebreide bijlage 2 van het beginselakkoord zag, kan dat moeilijk geloven. Er moet meer spelen. En dat meer is: de moeilijke overgangsfase waarin de club zit.

Anderlecht is, sinds 2010, een nv, waarin de familie Vanden Stock de meerderheid van de aandelen heeft. Philippe Collin heeft er ook, maar andere, met minder stemrecht. Michael Verschueren, zoon van, heeft er ook, net als nog wat anderen, Etienne Davignon, Alexandre Van Damme en Johan Beerlandt, via Besix betrokken bij het NEO-project. Toen Anderlecht zich engageerde als huurder van het Eurostadion, was dat na gesprekken met Vanden Stock, Collin en Verschueren. Die laatste twee zijn inmiddels van het dossier weg, de onderhandelingen worden gevoerd door Jo Van Biesbroeck, de rechterhand van Alexandre Van Damme. Die laatste is op dit moment nog een zeer kleine aandeelhouder maar gefortuneerd en in de toekomst mogelijk de nieuwe eigenaar van de club. Hij heeft een aankoopoptie op de aandelen van de familie Vanden Stock. Na de vijf jaar waarin de aandelen niet mogen worden verkocht, kan die de zijne op de markt brengen. In de waardebepaling ervan speelt het stadion mee, ook voor de nieuwe eigenaar. Wat twijfel zaaien over het rendement (te duur, niet aangepast, enzovoort) van het Eurostadion zou de prijs naar beneden kunnen halen. Anderzijds: de best mogelijke deal met Ghelamco sluiten is op termijn ook van belang als Van Damme de aandelen zelf doorverkoopt.

Alles wat u moeten weten over het Eurostadion
© Belga Image

Roger Vanden Stock moet het vanuit de luwte aanzien, Jo Van Biesbroeck voert de communicatie en die vindt de deadline van EURO 2020 niet haalbaar. Op zich is hij niet tegen de huurprijs: iets meer dan 9 miljoen euro is te behappen. Dat zou volgens studies overeenkomen met ongeveer 23 procent van de totale omzet uit ticketing. Neen, officieel is het verzet gericht op de inrichting van de voetbaltempel.

Dat zorgt voor tijdsdruk. De erfpacht is aan Ghelamco slechts toegewezen op voorwaarde dat het stadion er komt voor EURO 2020. Stel dat alle vertragingsmanoeuvres ons voorbij die datum tillen, dan komt die voorwaarde in het gedrang. Vervalt dan de erfpacht? Voer voor juristen. Is dat het einde van het Ghelamcoproject? Niet zeker. Maar het zou zeer goed kunnen dat er dan opnieuw een wedstrijd moet komen en wie weet verandert die opnieuw de voorwaarden. Het gebeurde in het dossier van de Oosterweelverbinding, waar de brug plots een tunnel werd, waarna de hele procedure weer opstartte. Het kan ook hier. Dat Anderlecht tijd heeft – haar huidige stadion voldoet nog wel even – liet het ook al aan de UEFA weten, tot afgrijzen van de Brusselse politici. Bij Inbev weten ze hoe ze moeten onderhandelen en Roger Vanden Stock lijkt gebonden door de aankoopoptie. “Ik mag toch tekenen, ik ben toch nog voorzitter?”, vroeg hij tot verbazing van de politici aan Van Biesbroeck, toen hij het beginselakkoord tekende. Tijden veranderen.

Heeft Anderlecht een alternatief?

Niet direct, overal elders botste men al op een njet van de politiek. Kenners van het dossier maken een licht voorbehoud voor Barca, de site nabij Coovi en het nieuwe treinstation annex de park and ride in de buurt van Erasmus. De eigen arena verder uitbouwen, betekent tegen een hoge kost (en nog meer mobiliteitsproblemen) slechts winst van 5000 zitjes. Onvoldoende.

Hoe zit het nu met die buurtweg op Parking C?

We zouden hem haast vergeten. De fameuze buurtweg en het protest van de lokale bevolking. Dwars over Parking C loopt een buurtweg. Die werd vroeger nog gebruikt om van Strombeek (deelgemeente Grimbergen) naar Wemmel te gaan. Ook landbouwers maakten gebruik van de weg om hun percelen te bereiken, tot ze in 1958, naar aanleiding van de EXPO, allemaal werden onteigend en de 30 hectaren in handen kwamen van de federale overheid die ze drie jaar later schonk aan Brussel. Op het terrein kwam eerst grond van de expo en later een parking. Met de bouw van de Ring werd de toegang tot de buurtweg de facto afgesneden, begin en einde zijn al afgeschaft. De rest nog niet. In principe moet de gemeenteraad van Grimbergen dat doen via een aanvraag aan de Bestendige Deputatie, maar die besliste begin januari anders. Daarmee ging ze in tegen een vonnis van de vrederechter op 5 september 2016, waar de gemeente zelf pleitte vóór de afschaffing. Dat vonnis is nu betekend door Ghelamco. Dat houdt in dat de burgemeester van Grimbergen de gemeenteraad opnieuw (morgen/donderdag) moet vragen om de afschaffing door te sturen naar de Bestendige Deputatie. In het andere geval zal het (veel) geld kosten. De afschaffing is nodig, want bouwen op de openbare weg kan niemand. Tot dan is elke bouwaanvraag sowieso nietig. Daarna kan de vergunningenmolen verder en is het wachten op de bouwvergunning, uit te reiken door… de gemeente, na inwinnen van milieu- en andere adviezen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content