Oproep rond seksueel misbruik in Belgisch (prof)voetbal

In Engeland maakte ex-profvoetballer Andy Woodward eind 2016 publiek dat hij op zijn elfde seksueel misbruikt werd door een jeugdtrainer. Zijn moed inspireerde honderden anderen om de stilte te doorbreken. Sport/Voetbalmagazine en Sport/Footmagazine willen het thema ook in België bespreekbaar maken en vragen om uw hulp.

Manchester City, Tottenham Hotspur en Liverpool prijken op zijn cv. Maar als de Engelse ex-prof Paul Stewart terugdenkt aan zijn voetbalcarrière, doemen in de eerste plaats pikzwarte herinneringen op in zijn hoofd. Als hij er nu, op zijn 52e, over praat, veertig jaar na de feiten, worden zijn ogen er nog altijd prompt glazig van. Zijn stem stokt als zijn dochters en zoon ter sprake komen. Zelf kreeg hij het hen niet gevraagd, of ze achter hem zouden staan als hij publiek zou maken dat hij als jong voetballertje vier jaar lang seksueel misbruikt werd door een jeugdtrainer. Uiteindelijk liet Stewart het aan zijn vrouw over om bij hun kinderen naar steun te polsen. Aártsmoeilijk vond hij het om zijn geheim bloot te leggen. ‘Maar ik voelde dat ik het moest doen, zodat ik anderen de kracht geef om óók hun verhaal te vertellen. Ik hoop dat het daders kan tegenhouden die eraan denken om opnieuw toe te slaan. De sportwereld is voor hen de perfecte omgeving. De toegang tot kinderen is er heel gemakkelijk.’

Zwijggeld Chelsea

Stewart is een van de velen die naar voren traden na het aangrijpende verhaal dat de Engelse ex-profvoetballer Andy Woodward (43) in november 2016 aan The Guardian vertelde. Volgens die Britse krant meldden zich sinds zijn getuigenis over heel het land al liefst 560 slachtoffers en is er sprake van 252 verdachten en 311 betrokken clubs. Greg Clarke, de voorzitter van The Football Association (FA), de Engelse voetbalbond, spreekt van de ergste crisis in de sportwereld die hij zich kan herinneren. De FA stelde een groot, onafhankelijk onderzoek in. Er raakte onder meer al bekend dat Chelsea een slachtoffer 50.000 pond (bijna 59.000 euro) zwijggeld betaalde. De onderzoekers vlooien uit wat er allemaal gebeurd is tussen 1970 en 2005. Vorige week onthulde The Guardian dat acht profclubs hun medewerking aan het onderzoek weigeren.

De crisis waaide intussen over het Kanaal. In Nederland schreef de Volkskrant begin deze maand dat ook bij PSV en Vitesse twee slachtoffers zich meldden, oud-jeugdspelers. De zaak bij PSV dateert uit de jaren zestig; die bij Vitesse uit 1996. De huidige directies van beide clubs maakten alvast excuses over en roepen andere oud-spelers op om zich ook te melden als ze zijn misbruikt. De algemeen directeuren van PSV en Vitesse zeggen dat ze de expertise van slachtoffers willen inzetten om spelers van nu te beschermen tegen soortgelijke wantoestanden. Vorige week begon een commissie namens de sportkoepel NOC*NSF aan een onderzoek. Renald Majoor, een van de slachtoffers, is intussen ambassadeur van Vitesse.

Leeg en gesloopt

Met de hulp van Majoor en van andere relevante bronnen kon de Volkskrant het verhaal van de oud-jeugdspeler van Vitesse reconstrueren. Net als bij Woodward ontstond er bij Majoor een situatie waarbij hij over de vloer kwam in het huis van iemand van de sportieve staf van zijn ploegje. Op een vrijdagmiddag in augustus ligt Renald bij de elftalleider thuis op de bank. (…) Opeens loopt André Z. naar de bank toe. (…) Zonder iets te zeggen buigt de man zich naar hem toe en begint hem te betasten. Hij gaat recht op zijn doel af. Renald kan niet meer bewegen. Hij zegt niets, doet niets. Hij ligt daar maar, terwijl de man aan hem zit. Voor zijn gevoel duurt het een eeuwigheid. Aan de muur hangen foto’s van de kinderen van de man. Heel even schiet er een gedachte door Renald heen. ‘Hoort dit bij de opleiding?’

Verderop in het verhaal gaat het over de dag nadien, wanneer Majoor zijn trainer de hand gaat schudden: De elftalleider is er ook. De man kijkt hem aan. Zijn blik is dwingend. Renald voelt het: als hij profvoetballer wil worden, moet hij zijn mond houden.

Tot profvoetballer schopt Majoor het uiteindelijk niet. Hij krijgt steeds vaker last van donkere periodes. Dan komt alles weer naar boven en ziet hij de teamleider weer voor zich. Soms heeft hij het gevoel dat zijn lichaam niet van hem is. (…) Op zijn achttiende zit hij bij de beloften van Vitesse, met uitzicht op het eerste team. Maar dan neemt hij een besluit: het is genoeg. Hij voelt zich op. Leeg. Gesloopt. Hij stopt ermee. Jaren later stelt een psycholoog een posttraumatische stressstoornis vast, als gevolg van het misbruik.

Mentale blessures

In Engeland stopte ook Woodward vroegtijdig met voetballen. ‘Vanaf mijn elfde leefde ik met een geheim. Zo’n geheim is waarschijnlijk een van de moeilijkste zaken om mee te leven.’ Woodward fakete op het veld meer dan eens een blessure terwijl hij in werkelijkheid een paniekaanval doorstond. ‘Als je naar mijn carrière kijkt, zie je dat ik heel vaak last had van blessures. Vaak ging dat om mentale blessures.’

Net als Majoor kreeg Woodward als jong voetballertje eerst de indruk dat hij bij een man terechtkwam die hem dichter kon brengen bij zijn droom om profvoetballer te worden. Ook Woodward ondervond hoe die droom werd ingezet als chantagemiddel. ‘Als ik iets zou doen wat hem niet aanstond, zou hij me uit het team gooien’, aldus Woodward. ‘Ik was doodsbang. Hij had een complete macht over mij.’

De sport waar hij zo van hield, nam hem heel veel af, zegt Woodward. Hij voelt zich in de steek gelaten door het voetbal en door de kleedkamercultuur. Volgens Woodward werd er intern bij Crewe Alexandra, zijn toenmalige club, over het seksueel misbruik gesproken. ‘Andere spelers konden recht in mijn gezicht zeggen: ‘Ik wed dat hij dit doet met jou, we wéten het.’ Maar buiten de club repte niemand erover. Dat is hoe de voetbalwereld toen in elkaar zat.’ Woodward voelt zich ook in de steek gelaten door Crewe. ‘Ik zat er bij een profclub. Die had de plicht om kinderen te beschermen. (…) Als ik nu op zaterdag het voetbalresultaat hoor van Crewe, keert mijn maag nog elke keer om. (…) Mijn leven is geruïneerd. Hoeveel andere voetballers zijn er zo nog met zo’n verhaal?’