Voorzitter Gianni Infantino hielp Manchester City en PSG de regels te omzeilen die hij zelf geïntroduceerd had.
FIFA-voorzitter Gianni Infantino, die als secretaris-generaal van de UEFA regels introduceerde om het voetbal eerlijker te maken, heeft twee van de rijkste clubs van Europa in het geheim geholpen om deze te omzeilen. Manchester City en Paris Saint-Germain dreigden immers de Europese voetbalunie juridisch te vervolgen, zo blijkt uit miljoenen vertrouwelijke e-mails, contracten en documenten.
‘European Investigative Collaborations’ (EIC), een netwerk van onderzoeksjournalisten, kwam via het Duitse weekblad Der Spiegel in het bezit van maar liefst 70 miljoen vertrouwelijke e-mails en documenten afkomstig van het klokkenluidersplatform Football Leaks.
Vorig jaar bracht Football Leaks al omstreden belastingaangiftes en financiële malversaties van spelers en makelaars naar buiten. Dat had niet alleen een hoorzitting in het Europees Parlement, maar ook forse boetes vanwege achterstallige belastingen voor onder andere Cristiano Ronaldo voor gevolg.
Cynisch City
Afgelopen weekend werd duidelijk hoe een paar Europese topclubs met de hulp van de top van de UEFA de regels voor financiële fair play ontliepen. Financiële fair play (FFP) werd in 2013 ingevoerd om oneerlijke concurrentie tussen clubs, waardoor de grote namen rijker werden en de anderen steeds verder achterop huppelden, te vermijden. FFP moest voorkomen dat de eindeloze kapitaalsinjecties van de suikerooms uit Rusland, de Golfstaten of Azië hun clubs ‘financiële doping’ zouden geven, de verhoudingen in het international voetbal nog meer zouden verstoren en de markt verzieken. Een club moet financieel transparant zijn en mag over drie jaar nog slechts 30 miljoen euro aan ‘niet-voetbalgerelateerde’ inkomsten hebben. Dat het de UEFA ernst was, moest blijken uit de mogelijke sancties: boetes, transferverboden en zelfs uitsluiting van deelneming aan de Europese bekers.
PSG sloot in de zomer van 2012 een vijfjarige sponsorovereenkomst af met de Qatar Tourism Authority, goed voor 215 miljoen euro per seizoen.
Je hoeft geen financiële expert te zijn om te vermoeden dat Manchester City en Paris Saint-Germain de regels aan hun laars lapten. Dat gebeurde door de waarde van sponsorcontracten van bevriende partijen kunstmatig op te voeren. Ronduit schokkend is dat de ‘Golfploegen’ daar in het geheim over onderhandelden met de toenmalige top van de UEFA, met name voorzitter Michel Platini en secretaris-generaal Gianni Infantino.
De voetbalbobo’s spanden al van meet af aan met deze twee clubs samen. Eind februari 2014 was er een geheime meeting in het UEFA-hoofdkwartier in Nyon waarop, behalve Platini en Infantino, ook Nasser Al-Khelaïfi, de grote baas van de club uit de Franse hoofdstad, en zijn rechterhand en algemeen directeur Jean-Claude Blanc aanwezig waren. Opzet was een confidentieel compromis uit te werken waardoor de controlecommissie van de UEFA buitenspel werd gezet.
PSG werd in 2011 eigendom van Qatar Sports Investment (QSI), een investeringsmaatschappij opgericht door de emir van Qatar, en is eigenlijk staatseigendom. De club sloot in de zomer van 2012 een vijfjarige sponsorovereenkomst af met de Qatar Tourism Authority (QTA), goed voor 215 miljoen euro per seizoen. Officieel was het opzet de promotie van het imago van Qatar, maar vreemd genoeg hoefde het officiële toerismebureau van de Golfstaat daar geen vermelding op het shirt of boordreclame in het stadion voor in ruil te krijgen. Volgens het expertenbureau Octagon was het sponsorcontract daardoor slechts 3 miljoen euro waard.
Na de bijeenkomst in Nyon ging PSG akkoord om de bijdrage van de QTA slechts voor 100 miljoen in de boekhouding op te nemen. In het Parc des Princes werd van ‘een totale overwinning voor de club’ gesproken, ondanks een boete van 60 miljoen euro. De Parijzenaars hadden immers bekomen dat ze het verlaagde contract van QTA bijna volledig mochten compenseren met nieuwe deals uit Qatar.
PSG herademde, ondanks een zeer negatief rapport van de FFP-controlecommissie. De Schot Brian Quinn, de hoofdonderzoeker van de commissie, vond de regeling al te inschikkelijk en stapte op.
Nasser Al-Khelaïfi was ondanks de gunstige regeling razend toen hij vernam dat Manchester City met een boete van slechts 20 miljoen euro wegkwam. Hij beschouwde dit als niet meer of minder dan een ‘vernedering’. Qatar onderhoudt immers niet zo’n beste relaties met de Verenigde Arabische Emiraten.
Manchester City is het speeltje van sjeik Mansour bin Zayed Al-Nahyan, de halfbroer van de president van de Emiraten, en is in werkelijkheid in handen van de regerende familie van Abu Dhabi. Volgens de accountants van PricewaterhouseCoopers zou 84 procent van de commerciële inkomsten van Manchester City uit Abu Dhabi afkomstig zijn. En dus uiterst discutabel.
Een e-mail van een bestuurslid van de Citizens naar zijn collega’s leerde dat Gianni Infantino de advocaten van de UEFA opdracht gaf ‘om een akkoord uit te werken dat meer dan een waarschuwing zou lijken en toch geen dramatische impact zou hebben voor City’.
De juridische directeur van de UEFA verstuurde een interne waarschuwing en verdedigde de pragmatische aanpak. ‘We moeten redelijk zijn en proberen een oplossing te vinden die de kwaliteit van de Europese topcompetitie niet aantast. We moeten beseffen dat we te doen hebben met clubs die in handen zijn van natiestaten, die niet gewend zijn hun manier van zaken doen aan te passen om de regels van een organisatie als de UEFA te respecteren.’
Niet alle clubs waren echter gelijk in de ogen van de voetbalbobo’s. Bescheidener ploegen als Dinamo Moskou en Galatasaray werden de voorbije jaren voor gelijkaardige overtredingen uit de Champions League verbannen.
De sjeik en de emir waren desondanks van plan het spel hard te spelen. In een interne e-mail had City-advocaat Simon Cliff het over e-mailverkeer tussen Khaldoon Al Mubarak, de voorzitter van Manchester City, en Gianni Infantino. ‘Hij betaalt liever de vijftig beste advocaten van de wereld om de komende tien jaar de UEFA te vervolgen dan die boete te betalen.’ En vervolgde Cliff: ‘Man City bereidt zich voor op een langdurige en agressieve juridische strijd. Dit is dé kans voor de UEFA om te ontkomen aan de vernietiging van de regels van FFP en de organisatie zelf.’
Het cynisme van de club van Vincent Kompany en Kevin De Bruyne werd pas echt duidelijk na het overlijden van Jean-Luc Dehaene, de voorzitter van de zevenkoppige inspectiecommissie: ‘Eén minder, nog zes te gaan’, aldus een bestuurslid.
Nader onderzoek
In Parijs had Jean-Claude Blanc al in februari 2013 een team van advocaten samengesteld om de regels van financiële fair play aan te vallen bij de concurrentie-autoriteit. Platini besefte dat het kader van het reglement fragiel was en wilde tot iedere prijs een proces voorkomen. Hij boog voor de chantage en belde in mei 2014 naar het Prinsenpark met de melding dat de boete van 60 miljoen was herleid tot 20 miljoen euro.
In september 2016 volgde Aleksander Ceferin Michel Platini op en werd Gianni Infantino voorzitter van de FIFA. De regels van financiële fair play waren al ruim een jaar voordien aangescherpt. In de zomer van 2017 opende de UEFA een nieuw onderzoek naar de handel en wandel van Paris Saint-Germain. Een aantal clubs hadden hun beklag gemaakt over de transfers van Neymar (voor 222 miljoen euro van Barcelona) en Kylian Mbappé (voor 145 miljoen en een bonus van 35 miljoen van Monaco). Daardoor werd het deficit van de Parijse club in de jongste drie jaar op minimaal 74 miljoen euro geschat, terwijl het plafond 30 miljoen is. Tot overmaat van ramp herleidde de instructiecommissie van de UEFA de commerciële inkomsten vanuit Qatar van 183 naar 104 miljoen euro. Binnen de club ging een waarschuwende nota rond: ‘We respecteren de financiële fair play niet.’
PSG en Manchester City zijn nog niet uit de problemen. Na de onthullingen uit Football Leaks zal de druk om in te grijpen alleen groter worden.
De Qatari openden echter een achterpoortje: Mbappé werd niet gekocht, maar gehuurd. PSG werd in de mercato van 2018 desondanks verplicht om spelers te verkopen om de balans min of meer weer in evenwicht te krijgen. In januari verhuisde Lucas Moura naar Tottenham voor 30 miljoen euro. In de zomer vertrok Yuri Berchiche voor 24 miljoen euro naar Athletic Bilbao en Javier Pastore voor 23 miljoen naar AS Roma. De UEFA leek tevreden en liet weten dat het geplande onderzoek zonder gevolgen geklasseerd werd ‘vanwege politieke redenen’.
Dat was zonder de ‘oordeelscommissie’, de tweede en strengere kamer voor financiële fair play, gerekend. In februari (zie Sport/Voetbalmagazine van 14 februari van dit jaar) werd een nieuwe enquête opgestart en op 24 september werd het dossier teruggestuurd naar de instructiekamer ‘voor nader onderzoek’.
Geen commentaar
Paris Saint-Germain en Manchester City zijn dus nog niet helemaal uit de problemen. Na de onthullingen uit Football Leaks zal de druk om in te grijpen alleen groter worden. Man City reageerde alvast gepikeerd: ‘Deze documenten werden gehackt of uit de context gepresenteerd. Dit is een georganiseerde en overduidelijke poging om de reputatie van onze club te beschadigen.’
De verhalen van de voorbije dagen zijn vooral dramatisch voor FIFA-voorzitter Gianni Infantino, de man die als opvolger van Sepp Blatter het voetbal niet alleen transparanter maar ook eerlijker ging maken en het imago van de wereldvoetbalbond zou oppoetsen. Vooral omdat het WK van 2022 in Qatar wordt georganiseerd. Volgens de FIFA werden ‘geen wetten of regels overtreden’ en de UEFA onthield zich van commentaar: ‘We kunnen geen commentaar geven op specifieke gevallen, dit vanwege confidentiële verplichtingen die we moeten respecteren.’ De voetbalwereld op z’n best.
Charmant maar onbetrouwbaar
Gianni Infantino is de kale, charmante en altijd goedlachse opvolger van Sepp Blatter als voorzitter van de FIFA. Nooit verlegen om een kwinkslag in de zeven talen die hij spreekt: Italiaans, Duits, Engels, Spaans, Portugees, Duits en Arabisch ( Leena Al Ashqar, zijn vrouw, was lid van de Libanese voetbalbond). Veel voetbalmensen vinden hem echter onbetrouwbaar.
Giovanni Vincenzo Infantino werd op 23 maart 1970 geboren in Brig als zoon van Italiaanse immigranten. Hij heeft zowel de Zwitserse als de Italiaanse identiteit. Hij studeerde rechten aan de universiteit van Freiburg. Zijn cijfers waren niet briljant, omdat hij ’s avonds moest werken in de zaak van zijn vader. Michel Zen-Ruffinen, de vroegere secretaris-generaal van FIFA die al eind jaren 90 de corruptie binnen de wereldvoetbalbond aankaartte, vond dat zo bijzonder dat hij hem een baan gaf bij het CIES Football Observatory van de universiteit van Neuchâtel.
In 2000 trad Infantino in dienst van de UEFA. Vier jaar later werd hij directeur juridische zaken en in 2009 secretaris-generaal. Toen zowel Sepp Blatter als zijn gedoodverfde opvolger Michel Platini (sommigen beschuldigden hem ervan de Fransman verraden te hebben) door corruptieschandalen moesten opstappen, zag hij de kans schoon om de grote baas van het wereldvoetbal te worden. Op 26 februari 2016 werd hij voor drie jaar verkozen.
Infantino kondigde aan dat hij het voetbal weer een positief imago zou bezorgen, maar al snel bleek integriteit een gevoelig thema voor de Italiaanse Zwitser. De ethische commissie van de FIFA voerde een onderzoek naar belangenvermenging vanwege het gebruik van een privéjet van een Russische oligarch voor private reizen naar Rusland en Qatar.
Hij beraamde ook een (mislukt) complot om Domenico Scala, de voorzitter van de Interne Toezichtcommissie die zijn daden natrok, weg te sturen. Scala nam echter zelf ontslag nadat het FIFA-congres in Mexico een regel goedkeurde die de Council (het vroegere uitvoerend comité) de bevoegdheid gaf leden van onafhankelijke organen aan te trekken en te ontslaan.
