Vriendin van Stieg Larsson doet boekje open over ‘Millennium’-auteur

‘De boeken zijn een puzzel van ons leven,’aldus Eva Gabrielsson, de vriendin van Stieg Larsson (1954-2004).

In ‘Millennium, Stieg och Jag’ (‘Millennium, Stieg en ik’) beschrijft ze zich als ‘de huisvrouw van de kunstenaar’. Maar haar boekje met herinneringen aan haar vriend, met wie ze 32 jaar samenleefde, is met liefde geschreven.

Eva Gabrielsson, een architect, beschrijft haar leven aan de zijde van een man die als schrijver postuum beroemd werd met een reeks thrillers die overal de bestsellerslijsten hebben veroverd. Gabrielsson was niet met Stieg Larsson getrouwd. Na het dodelijke infarct van haar vijftigjarige vriend werd de familie Larsson een fortuin in de schoot gegooid. Eva Gabrielsson had het nakijken. Aangezien ze geen wettelijke weduwe was, kon ze naar de erfenis fluiten. De erfeniskwestie werd overal uit de doeken gedaan. En Stieg Larsson zelf werd als dode schrijver almaar beroemder, ook door de biografieën die Kurdo Baksi en Jan-Erik Pettersson over hem schreven.

Eva en Stieg leerden elkaar kennen in 1972. Ze hadden dezelfde politieke meningen en hielden beiden van sciencefiction. Beiden waren zonder moeder opgegroeid en door hun grootouders opgevoed. Dat schiep banden.

In de jaren negentig werkte Stieg Larsson als graficus voor een persagentschap. Voor kleine blaadjes als ‘Expo’ en ‘Searchlight’ schreef hij artikels over fenomenen die in zijn ogen symptomen waren van het oprukkende fascisme in Zweden. Als journalist voelde hij zich miskend. Hij leidde een nerveus en opgejaagd leven aan de zijde van zijn vriendin.

Stieg Larsson stierf in 2004. Hij liet een pak manuscripten na met verhalen die hem beroemd zouden maken. In haar boekje vertelt Eva Gabrielsson hoe haar vriend ertoe kwam deze thrillers te schrijven. In de zomer van 2002 werkte ze tijdens de vakantie aan een biografie van de Zweedse architect Per-Olof Hallman. De ijsberende Stieg werkte op haar zenuwen. ‘Heb je niets te doen?’ vroeg ze hem, waarop hij met een ‘nö’ antwoordde. Op dat moment begon hij uit te kijken naar een eigen project. Dat werd de ‘Millennium’-reeks waarin Stieg Larsson zijn hele leven injecteerde. Zelfs de architect over wie Eva schreef, duikt op in zijn verhalen. Eva corrigeerde zijn kopij. Ook om die reden schrijft ze dat Stiegs boeken de puzzel van hun twee levens zijn.

Destijds meende Stieg Larsson dat Eva’s boek over Per-Olof Hallman haar leven zou veranderen. Maar het was omgekeerd, aldus Gabrielsson: ‘Absurd genoeg veranderde niet dat boek mijn leven, maar de Millennium-reeks.’ Ze voegt eraan toe dat de Stieg van de Millennium-industrie haar niet interesseert, al is ze wel geschokt door de kilheid waarmee de familie Larsson haar na de dood van haar succesvolle vriend behandelde.

Uitgeverij De Geus verwierf de rechten van Gabrielssons boekje dat binnenkort verschijnt onder de titel ‘Millennium, Stieg en ik’. In Frankrijk verscheen vorige week een vertaling bij Actes Sud.

Piet de Moor