Chris Froome: karakterschets van een Keniaanse kameleon

© Belga Image
Jonas Creteur
Jonas Creteur Sportredacteur bij Knack.

Team Sky begint aan de Pyreneeën met Geraint Thomas in het geel en viervoudig eindwinnaar en topfavoriet Chris Froome op twee. Wie valt hen aan en vooral: zullen ze elkaar aanvallen? Dat de poeslief overkomende Froome ook een killer is, blijkt uit de karakterschets van de Brit in de Tourgids van Sport/Voetbalmagazine die eind juni verscheen. Herlees.

Nice guys always finish last, luidt een Engels spreekwoord, over vriendelijke kerels die altijd verliezen. Het had uit de mond van de meedogenloze Boss Lance Armstrong kunnen komen. In het geval van Chris Froome geldt – op het eerste gezicht – het omgekeerde: een nice guy die wél wint. Viermaal de Tour, plus de Giro en de Vuelta, die hij na zijn vrijspraak in salbutamolgate nu definitief op zak heeft.

Over die ingewikkelde zaak zullen we het hier niet hebben. Wel over die ‘sympathieke kerel’, althans zo omschreven door vele collega’s. Zelfs Tim Wellens, die Froome en zijn TUE-gebruik al fel bekritiseerde, zei in juni 2017 – vóór de salbutamolzaak – aan Humo: ‘Hij is best geliefd in het peloton. Altijd vriendelijk, niemand misgunt hem iets. Vincenzo Nibali heeft een veel slechtere naam.’

Ook Danny van Poppel, ex-Team Sky (2016-2017), bewaart alleen goede herinneringen aan zijn ex-kopman, vertelde hij aan nu.nl: ‘We gingen met de hele ploeg uit eten in Londen. Chris en ik zaten samen in een taxi – mijn eerste ontmoeting met hem. Plots zei hij: ‘Hé, er staat een onbekend nummer in de groepsapp. Jouw nummer, Danny? Dan zet ik hem in mijn telefoon.’ Ik vond dat zo opmerkelijk. Veel vedetten denken van een ‘kleine’ renner weleens: wie ben jij? Chris echter totáál niet. Een doodnormale, rustige kerel, die altijd vraagt hoe het met je gaat en om zijn ploegmaats geeft. In Australië bestelde hij bijvoorbeeld een grote doos verse zalm voor het hele team. Typisch Chris.’

Telkens weer valt dan ook op hoe Froome zijn vreugde met zijn ploeggenoten deelt. Zoals na de Vuelta 2017, toen hij met tranen in de ogen boven op de Angliru meesterhelper Wout Poels bedankte. Of zoals na de voorbije Giro, waar hij Kenny Elissonde bijna dood knuffelde na de rit waarin de kleine Fransman hem richting zijn fameuze solo gelanceerd had.

Ook (ex-)medewerkers bij Team Sky getuigen steevast hoe veeleisend en tegelijk zeer dankbaar en beleefd de Keniaanse Brit is. Stefan Szrek, een voormalige soigneur, in HLN: ‘Als ik Chris tijdens de koers zijn etenszakje aanreikte, klonk het áltijd: ‘ Thanks, Szrekkie.’ En na de finish nog vele keren meer. Zeldzaam hoor, in het peloton.’

Zelfs (meer neutrale) journalisten, ook zij die zich kritisch uitlaten over het valse ‘witte ridder’-imago van Team Sky, omschrijven de mens Froome als een benaderbare, zachtaardige, bescheiden, gemanierde gentleman zonder kapsones. Een Belgische journalist die de jongste Giro volgde en, op enkele vragen tijdens persconferenties na, nog nooit met de Skykopman gesproken had, was bijvoorbeeld stomverbaasd toen hij voor de start van een rit op Froome botste. ‘Hij draaide zich, al fietsend, om en riep: ‘ Hey, how are you?’ Nooit eerder heeft zo’n ‘ster’ mij dat ooit gevraagd. Hij kijkt ook altijd recht in je ogen als hij, met zijn knikkend kopje, tegen je praat.’

Opvallend ook: hoe rustig Froome tijdens de Giro, ondanks alle fysieke problemen in de eerste twee weken, de vele vervelende salbutamolvragen beantwoordde. Weliswaar met standaardzinnetjes over ‘ the process’. En één gepikeerde reactie op de vraag of hij nog salbutamol gebruikt: ‘Daar heeft niemand zaken mee. Maakt deel uit van mijn medische informatie.’ Die gedrilde antwoorden zijn geen toeval. Team Skyploegleider Servais Knaven bevestigde zelfs dat Froomey al van bij het begin van zijn Skyperiode, net als al zijn teamgenoten, mediatraining gekregen heeft. Met intensieve sessies over wat wel en niet tegen de pers gezegd mag worden, zelfs door de euhs te bannen.

Ook na kritiek van ex-renners zal Froome nooit zelf gif spuwen. Zoals vorig jaar, toen Eddy Merckx vertelde dat hij de Brit, zelfs na de Tour-Vueltadubbel, geen uitzonderlijke coureur vond. Waarop die zei: ‘Iedereen heeft recht op zijn mening, zeker een kampioen als Merckx.’ Ook toen een Franse toeschouwer hem in de Tour 2015 met urine besprenkelde, omschreef Froome het incident als niet meer dan ‘ a bit of a dampener’.

Steevast bedachtzaam, zonder stemverheffing. Een overblijfsel van zijn jeugd, toen hij als zesjarige zijn ouders vele keren hevig hoorde ruziën. Toen vader Clive uiteindelijk verhuisde, beloofden Chris en zijn moeder Jane om nooit tegen elkaar te roepen, zelfs niet als ze kwaad waren. Een herinnering, zei Froome later, die nog altijd ‘een invloed op zijn instinct’ heeft.

Fake news

Chris Froome
Chris Froome© Belga Image

Gecombineerd met zijn zachtaardige karakter valt de Skyrenner zelden uit zijn rol. Eén keer brokkelde, over een langere periode, dat imago wel af: tijdens de Tour 2017. Toen hij, in navolging van grote baas Dave Brailsford, een muur rond zich optrok, kort en geïrriteerd antwoordde op vragen over cortisoneattesten en verdachte pakketjes afgeleverd bij Team Sky. In de mixed zone liep Froome soms gewoon weg en op de rustdag gaf hij als geletruidrager géén persconferentie – zelden gebeurd. Naar eigen zeggen zijn beslissing, wegens nefast voor de recuperatie. Opmerkelijk dus, hoe de Brit in de voorbije Giro wél na elke rit, én tijdens de rustdag, uitgebreid de (weliswaar kleinere) persmeute te woord stond – al dan niet om de salbutamolperceptie te verzachten.

Véél gevoeliger voor kritiek is Froomes vrouw Michelle, die onder meer zijn Twitteraccount beheert. Elke dissidente stem wordt daar botweg geblokkeerd. En zelfs uitgescholden voor fat, zoals toen een journaliste een schertsende opmerking gemaakt had over een foto van een naakte, ultramagere Froome in The Times. Vermoed wordt dat ook Michelle eind maart een giftige tweet op zijn account postte, als reactie op een artikel in Le Monde over de salbutamolzaak. ‘ Fake news doet alweer de ronde. Wat journalisten en bladen al niet doen voor enkele clicks!’ Wat later werd de tweet verwijderd, de dag erna gevolgd door een nieuwe. Met een close-upfoto van Froome himself, genietend van de voorjaarszon, en als onderschrift: ‘ Bring on the summer’.

Relaxed, een kant van hem die we weinig zien. Tenzij op de na-Tourcriteriums. Verbazend hoe geduldig hij daar handtekeningen uitdeelt en selfies laat nemen. Het minste wat je kunt doen als je 60.000 euro krijgt – op financieel vlak zou de Brit zeer gulzig zijn – maar een pose is het allerminst. Hij komt dan zelfs grappig uit de hoek, zoals vorig jaar in Aalst waar hij op het podium voorgesteld werd aan Ronn Moss, Ridge uit de soap The Bold and the Beautiful. ‘Ken ik niet, maar ik ben toch duidelijk The Beautiful’, grapte Froome. Opmerkelijk op zijn gemak bleek hij ook in november 2017, toen hij als eregast van een NASCAR-race in Florida de start mocht aankondigen. ‘ Drivers! Start! Your! Engines!!!’, schreeuwde hij door de microfoon, zwaaiend met de armen – alsof hij al jaren niets anders doet. Dat stond dan weer haaks op zijn houterige clichéspeech in Parijs na de Tour 2017: aflezend van papiertjes, die hij bovendien klungelig liet vallen. Een groot contrast met Lance Armstrong, toen die op de Champs-Elysées het volk als een president toesprak (en beloog).

Memory bank

Toch heeft ook Froome een duistere kant. Armstrongtrekjes zelfs: dat van een revanchistische kerel op wiens tenen je beter niet trapt. Nairo Quintana is bijvoorbeeld al jaren uit zijn vriendenboek geschrapt, al sinds die in de Tour 2013 demarreerde toen de Keniaanse Brit op Alpe d’Huez zijn hand omhoogstak richting ploegwagen, smekend om een gelletje. ‘Evengoed stond ik lek. Een aanval die ik niet zal vergeten, die steek ik in mijn memory bank’, schreef Froome later in zijn biografie – het doet denken aan Armstrongs beruchte Black List.

Ook niet zijn beste vriend: Vincenzo Nibali, sinds die in de Tour 2015 hem de schuld gaf van een val en zelfs een bidon naar hem gooide. Waarop de Skyrenner na de etappe op de Astanabus stormde, om te benadrukken dat hem geen schuld trof. Nibali excuseerde zich, maar viel later in de Tour wel aan toen Froome op de Croix de Fer even te voet stond door een geblokkeerd achterwiel. Achteraf verweet de boze Brit de Italiaan ‘zéér onsportief gedrag’.

Eenzelfde voorval in de Tour 2017, toen Froome op de Mont du Chat wegens een defect versnellingsapparaat om assistentie vroeg en Fabio Aru direct aanviel. Toen de geletruidrager vooraan weer aansloot, reageerde hij zich af met een bodycheck tegen de Sardijn. Zoals hij naar eigen zeggen ook renners de huid vol scheldt, met typische Italiaanse, Franse of Engelse krachttermen, als die zijn Skytreintje verstoren.

Zelfs zogenaamde vrienden sabelt Froome ongenadig neer, zoals Richie Porte in de Dauphiné 2017. Die stond voor de slotetappe ruim aan de leiding, tot zijn Britse ex-Skyploegmaat bij AlejandroValverde en co ging ronselen om Porte van ver aan te vallen. Wat ook gebeurde, waardoor de Aussie de eindzege nog kwijtraakte. De bromance met Froomey leek over.

Mister nice guy? Niet altijd dus. Zeker op de fiets drijft vaak een eergierige, opportunistische, koppige renner boven. Zoals in de Tour 2012, toen Froome op La Toussuire de vesting van teamgenoot en gele trui Bradley Wiggins dynamiteerde met een plotse aanval en pas inhield op bevel van ploegleider Sean Yates. Wiggins was pissed off en dreigde zelfs naar huis te gaan. Froome speelde de vermoorde onschuld: ‘Ik wilde gewoon mijn tweede plek veiligstellen.’ Maar hij vertelde later wel dat hij eerder die Tour een papiertje van toenmalig Skyploegmakker Mark Cavendish gekregen had. Met daarop de filosofische quote: ‘Een groot mens klaagt nooit over een gemis aan opportuniteiten.’ Cavendish wilde aantonen dat Froome zich niet gedwee bij een helpersrol voor Wiggins mocht neerleggen. Het maakte een diepe indruk op de blanke Keniaan, die voortaan elke kans zou grijpen. En nog steeds dat papiertje bewaart.

Chris Froome
Chris Froome© Belga Image

Geen toeval dus, zijn soms kannibalistische trekjes. Zoals vorig jaar tijdens de slotrit van de Vuelta. Froome had al de eindzege op zak, maar kon ook het puntenshirt houden, ten nadele van Quick-Steprenner Matteo Trentin – belangrijk voor Team Sky in de strijd met Quick-Step om de beste WorldTourploeg. En dus gooide de Engelsman zich vol in de eindsprint. Volgens Patrick Lefevere op een manier die ‘er vér over was’, omdat hij Yves Lampaert twee keer uit Trentins wiel gekwakt had. Froome eindigde als elfde en haalde zo nipt ook dat klassement binnen. Dat hij een val riskeerde? So be it. ‘Ik ben nog altijd een bike racer. Zo’n opportuniteit laat ik niet liggen.’

Dat bleek ook in de voorbije Giro. In de laatste bergrit sprintte Froome net voor de finish voorbij Tom Dumoulin en Sam Oomen nadat die in de slotkilometers op kop gesleurd hadden. ‘Ik dacht dat ik nog punten voor de bergtrui kon oprapen.’ Verkeerd gedacht, maar het geeft aan hoezeer hij ook die nevenprijs wilde binnenhalen, terwijl hij het roze al op zak had.

Hard bastard

In die Giro toonde Froome zijn allicht grootste kwaliteit: wilskracht. Hoewel Team Sky het aanvankelijk afdeed als ‘niets ernstigs’ – om tegenstanders niet op ideeën te brengen – was de pijn na zijn val voor de openingstijdrit bij momenten zeer hevig. ‘Op een schaal van 10 zat Chris naar eigen zeggen soms op 9’, aldus manager Dave Brailsford. Na de nochtans vlakke etappe, daags na de aankomst op de Etna op de eerste donderdag, werd zelfs ernstig een opgave overwogen. Ook omdat Froomes zo al wankele vorm, mede door licht overgewicht bij de Girostart, eronder leed, extra gekweld door zadelpijn.

Toch zette hij door. Met het bekende gevolg: op de Zoncolan en later met zijn fameuze solo. Ingeleid door Kenny Elissonde op de Colle delle Finestre, aangevuurd door zijn kopman, schreeuwend in zijn oortje: ‘ Accelerate! Squeeze! Squeeze!’ Ervan overtuigd dat hij iedereen er even later zou afrijden – wat ook het doel was.

Of zijn raid mede te danken is aan Team Sky’s uitgekiende plan (met onder meer extra bevoorradingen van ploegmedewerkers verspreid over die laatste 80 km) of ook aan andere zaken, zullen we misschien nooit weten. Feit is: weinig renners die zich door zo’n crisis, boven op de immense druk van de salbutamolzaak, kunnen slaan. ‘ The hardest among a peloton of hard bastards’, omschreef Andrew Hood, journalist van velonews.com, hem zelfs.

Ook trainer Tim Kerrison prees zijn poulain daar al in juni 2016 om: ‘Een man beschikt in crisissituaties soms over onnatuurlijke krachten, zoals wanneer zijn kind onder het wiel van een auto terechtkomt en hij hem ervanonder moet halen. Wel, in een race reageert Froome ook zo. Met de rug tegen de muur kan hij zichzelf helemaal binnenstebuiten halen en als geen ander pijn lijden.’

Zoals in de Vuelta 2015, waar Froome crashte in het begin van een bergrit met liefst zes cols. Kermend zette hij toch door, om negen minuten na winnaar Mikel Landa over de finish te bollen. ’s Avonds bleek een bot in zijn enkel gebroken. De volgende dag startte hij niet meer, maar de Brit was wel trots dat hij tijdens de etappe doorgezet had, de belangrijkste les die zijn ex-leermeester in Kenia, David Kinjah, hem ooit leerde: ‘Geef je nooit over, zelfs niet als je in de minderheid bent of met ongelijke wapens strijdt. Fight for your dream.’

Daarom fietste Froome als kind ooit eens dwars door een wegversperring van enkele jongeren die zijn fiets wilde stelen. Terugkeren? Geen optie – ook al was dat de verstandigste beslissing. ‘Hoofd naar beneden en sprinten!’ Niet toevallig werd de blanke Keniaan later ambassadeur van Helping Rhinos, een organisatie die zich inzet tegen de uitroeiing van neushoorns, het dier dat ook op zijn fiets afgebeeld staat – kop naar beneden. Want, zegt Froome: ‘Ik ben op dit niveau geraakt omdat er madness door mij stroomt.’

Door die gekheid kan hij zichzelf op de fiets martelen – een gevoel dat hij naar eigen zeggen al van jongs af omarmt. Diezelfde madness deed hem in de Tour 2016 op de Mont Ventoux ook naar boven sprinten, na een botsing met een motor. Ploegmaat Michal Kwiatkowski verwoordde dat voorval zo in HLN: ‘In stresssituaties, na een crash, zie je renners in hun radio schreeuwen, een middenvinger opsteken naar de camera of hun fiets in de berm gooien. Chris? Die begint te lopen! Dat doe je alleen als je héél hard wilt winnen.’

Niet nerveus

Ook dat is Froome: in moeilijke momenten het hoofd koel houden. Zoals in de Tour 2017, toen hij naar Peyragudes zich door een hongerklop voelde leeglopen en vervolgens met een pokerface zijn concurrenten recht in de ogen keek. Alsof hij elk moment zelf kon aanvallen. In de slotkilometer bleek het tegenovergestelde, maar zo kon hij het tijdsverschil wel beperken.

Een ondersteunende, en voor de buitenwereld onderschatte, factor daarbij: zijn vertrouwde ploegleider (al sinds zijn eerste Tourzege in 2013) Nicolas Portal, een strateeg die ook ijsblokjes zweet in verhitte omstandigheden. Dat bleek later in de Tour 2017 nog eens, aan de voet van de Col de Peyra Taillade. Toen zijn spaak brak en AG2R plankgas gaf, bleef Froome uitermate cool. In volle achtervolging stak hij AG2R-renner Matthias Fränk voorbij en zei hij smalend: ‘Mooie poging. Goed gedaan.’ Om vervolgens het laatste gat toe te fietsen. Die andere AG2R-coureur, Oliver Naesen, zag Froomey ook passeren: ‘Geen man in paniek. De pech deerde hem niet. Je krijgt hem gewoon niet nerveus.’

Zelfs niet toen de Keniaanse Brit, zoals Richie Porte ooit vertelde, tijdens een gezamenlijke training eens een grote slang, die over het asfalt kroop, ijzig kalm bij de staart nam en langs de kant van de weg dropte. ‘Geen spoor van angst, zoals bij alles wat Chris doet’, aldus zijn (ex?)-vriend.

Chris Froome
Chris Froome© belgaimage

Froomes instinctieve capaciteit om tegenslagen te counteren en zich aan te passen aan plots veranderende situaties is ook een gevolg van zijn jeugd. Aanvankelijk onbezorgd opgroeiend in Kenia in een welgesteld Brits gezin. Tot de familiezaak (safarirondleidingen) failliet ging, zijn ouders scheidden en hij naar een kostschool in Zuid-Afrika gezonden werd. De fiets deed hem daar ontsnappen aan wat hij ‘een goelag’ noemde, vaak urenlang eenzaam fietsend op de rollen in zijn slaapkamer. Tot hij zich sterk genoeg waande, zijn studie economie opgaf en alleen naar Italië trok. Logerend in een appartementje, dromend van een profcarrière.

Die flexibiliteit stelde Froome ook in staat om de voorbije jaren zijn kwaliteiten bij te schaven met oog op het steeds veranderende Tourparcours, veel of weinig tijdrit/klimkilometers, waaiers, kasseien en verraderlijke afdalingen. Zo werd hij van een klungel op de fiets een halve Paolo Savoldelli die in de Tour 2016 in de afdaling van de Peyresourde als een neushoorn richting ritzege stormde. ‘Ik leer nog altijd bij, jaar na jaar, over mezelf en over deze sport’, zei hij na de Tour 2017. Geen toeval dat zelfs L’Equipe hem toen omschreef als ‘ un monstre de pragmatisme’ en ‘ un caméléon’, die alle kleuren kan aannemen.

Compartimenteren

Zo koppelt Froome zich los van een grote druk van buitenaf, zoals de salbutamolwalm die sinds eind september boven zijn hoofd hing. Dat wist hijzelf althans al, de buitenwereld pas toen Le Monde het nieuws in december naar buiten bracht. Het belette de Brit niet om half oktober thuis in Monaco samen met zijn vrouw een interview te geven aan Richard Moore, voor The Cycling Podcast. Nog altijd verbaast Moore zich erover hoe relaxed Froomey toen was, wetende dat zijn carrière en imago op het spel stond. Zelfs op zijn privéleven had de zaak geen impact, want later die maand zou hij zijn tweede kind verwekken – voorzien voor begin augustus 2018, net na de Tour dus. Van planmatig handelen gesproken…

Zich loskoppelen van die stress noemt de geboren Keniaan zelf ‘compartimenteren’. Focussen op details die er écht toe doen. Alleen daarvan ligt hij soms (even) wakker, zoals in de nacht voor de slottijdrit van de Tour 2017 in Marseille, toen Froome lag te tobben of hij bij een lekke band van wiel of van fiets zou wisselen. Voor de rest sluit hij alles rond zich hermetisch af en volgt hij het simpele advies dat zijn broer (een boekhouder) hem vaak geeft en waar hij op de fiets vaak aan denkt: ‘ Just pedal!’ – gewoon trappen!

Zo extreem dat Froome naar eigen zeggen tijdens een race negen op de tien keer alleen naar zichzelf kijkt, zelden een tegenstander inschat. Soms heeft hij zelfs amper door wanneer renners van team wisselen, vertelde Geraint Thomas vorig jaar aan de BBC. Eerder op het seizoen had zijn kopman hem gevraagd wie die Trekcoureur was die zo vlug reed. Waarop Thomas verbaasd antwoordde: ‘ Mate, that’s Contador…’

Froome is al van kindsbeen af, in Kenia als enige blanke tussen zwarte leeftijdsgenoten, op zichzelf gefocust. Tijdens zijn eerste profperiode in Italië merkte hij na een week uithuizigheid dat zijn elektriciteit was afgesloten. Factuur vergeten te betalen… Zo bezig is hij met het fietsen dat ook vijandige toeschouwers hem amper deren. Toen hij in de Tour 2015 urine over zich kreeg, had hij dat amper gemerkt. ‘ I was in a mental flow state, zoals psychologen het noemen’, aldus de Brit. Team Skypsycholoog Steve Peters had hem na de mislukte Tour 2014 immers ingefluisterd dat hij zich voortaan niet meer mocht concentreren op het winnen van de Tour, maar op het proces om weer de best mogelijke renner te worden. Daarbij moest Froomey vooral van het fietsen genieten. En moest hij alle externe negatieve emoties en invloeden blokkeren.

Zo kon hij de voorbije maanden ook de salbutamolaffaire ‘compartimenteren’. Slapeloze nachten? Negatief effect op zijn trainingen? Geen sprake van. En van Twittertrollen over zijn (al dan niet verdachte) Girosolo van 80 km had Froome zeker geen last. ‘Zulke commentaren veranderen niets aan mijn manier van rijden.’

Dankzij die granieten kop – en volgens dopingsceptici door nog andere zaken – slaagde de viervoudige Tourwinnaar erin om in de Giro ‘ the biggest battle’ uit zijn carrière te winnen. Door zich als een kameleon aan alle omstandigheden aan te passen en van kleur te veranderen. In Italië ging het in drie weken van donkergrijs naar roze. Wordt dat, tot spijt van wie het benijdt en verafschuwt, straks in juli geel?

De urine zal hij er dan wel bijnemen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content